शारदा पौडेल
यसपाली घर गएको न गई भयो , गएँ तर के गरेँ के गरिन थाहै भएन । हेर कान्छा जे गरेँ मैले गरेँ तैले यस्तो कहिल्यै नगरेस है भनेर मेरो दाइले भन्दैहुनुहुन्थ्यो ।
किन के भयो र ? हो यसपाला बिदामा आउँदा हजुर त्यति खुशी पनि त हुनुहुँदैनथ्यो नि ? कस्तो आत्मग्लानी भए झै गर्नु भएको थियो ।बेला बेलामा झस्याङग झस्याङग हुनुहुन्थ्यो किन हो दाइ ----- मैले सोधेँ ।
के भन्नू के नभन्नु कान्छा , भनौँ भने यो दुनियाँ संसारले मलाई नै पागल बनाउनेछ नभनौँ भने खालि त्यही मात्रै याद आउँछ , रुन मन लाग्छ । यदि केही भयो भने मेरा बचराहरुको हालत के होला भन्त ? केही गर्न सक्छु कि भनेर घरै छोडेर हिँडेको अर्थ के हुन्छ र , हैन त ? रातदिन रोएर , पसिना बगाएर दुःख गरेको छु । ल भन् त मेरो दुःखको के नतिजा निस्केला ? मान्छे थरि थरिका छन् कान्छा यस संसारमा , सबै सोचे जस्ता र विश्वास गरे जस्ता नहुन सक्छन् त्यसैले म यति बेला भारी पीरमा छु । कस्लाई भनुँ मैले यो सब कुरा ? भनौँ तँलाई तैँले पनि पागल बनाउँछस् मलाई ।
कहिल्यै यसरी न आत्तिने दाइ किन यसरी आत्तिनु भएको होला भनेर धेरै बेर सोचेँ तर कतै कुनै कारण पनि देखिन मैले । जे होस् वहाँलाई भित्रि चोट परेको छ अनुमान लगाएँ र बुझ्न चाहँदा पनि अाफ्नै मात्रै व्यथा भन्नुहुन्छ तर भित्री आशय के हो त आत्तिनु पर्ने ? किन लुकाउनु भएको छ ? मैले भनेँदेखि तैंले पनि पागल भन्छस् , भन्नुको अाशय के हो ? किन त्यो आशय भन्न चाहनुहुन्न किन ? मैले मसँगै धेरै प्रश्न गरेँ । दाइ आफ्नै सोचाइमा हुनुहुन्थ्यो भने म कारण के होला ? भनेर मन मनै खोतलिरहेको थिएँ । एकछिन सुनसान भयो दुवै आ- अाफ्ना तर्कनामा डुब्न थालेछौँ ।
निकैबेर पछि दाइले भन्नू भयो भोलि राजधानीतिर झर्नुछ कान्छा मसँगै जान्छस् र ? छ तेरो फुर्सद भने हिड्न त मसँगै , जान्छस् ? एक्लै हिड्दा केही भैहाल्यो भनेपनि दुईचार वाक्य भन्न पाउँदिन कि झै लाग्छ । यदि भन्न नपाईकन मलाई केही भयो भने मेरा बचराले मलाई कति सराप्लान् भन्त ? हाम्रो बाउ कमाउन गएको अाखिर हाम्लाई डुबाएर छाड्यो भन्दैनन् त ? तँ के भन्छस् यो कुरामा ? तँ भएपनि भन्ने त त्यही नै हो नि होइन त ?
हुन्छ नि त दाइ , म समय निकाल्छु र जाउँला । घर गएर सबै व्यवस्था मिलाउँछु र भोलि बिहान भेटौँला नि त है । बरु कति बजे जाने हो भन्नू त दाइ ?
अाइज न खाना खाएर दस बजेतिर गयौँ भने त चाँडै नै काम सकेर फर्कौँला नि है । खास धेरै बेर भुल्ने काम त छैन फेरि जानू पनि पर्ने नै छ ।
हुन्छ हुन्छ म दस बजे भेटौँला नि त दाइ भनेर म त्यहाँबाट हिँडेँ । तर बाटाभरि दाईले के गर्नुभएछ त त्यस्तो निकै पीर मान्नुभएको छ भन्ने सोचेँ । जस्तोसुकै दु: ख कष्टमा पनि हरेस नखाने दाइको एकाएक व्यवहारमा किन अायो परिवर्तन ? के हो यो परिवर्तनको कारक ? फेरि झस्कने र खालि बच्चाले के भन्लान् र उनीहरुलाई डुबाएँ भन्ने किन ? के भयो कि कतै......
होइन होइन यस्तो हुनै सक्दैन । धत! सोच्दा सोच्दै मैले के सोच्न पुगेँ । थुक्क म , षो मन पनि कति पापी हो । जे होस् दाईलाई ठूलो चिन्ता छ र त्यस्ले मनमनै ठूलो चोट पुर्याएको छ । जस्ले मनलाई सन्तोष दिएको नै छैन । भोलि भाउजुलाई सोध्नपर्छ कि क्या हो के भएको दाइलाई भनेर ?
हुन्न हुन्न झन् भाउजुलाई पीर पर्ला , सोध्दिन ।
भोलि राजधानी जाँदा बाटोमा सोध्छु - भन्नुहुन्छ कि । हेरौँ के गर्नुहुन्छ ? जे होस् दाइ तनावग्रस्त हुनुहुन्छ । म दाइ कै बारेमा सोच्दै घर आइपुगेँ । बुढीलाई थाहा थियो कि ! सोधौँ , सोधौँ लाग्यो तर यसलाई के थाहा भनेर सोधिन । खाना खाएँ र सुतेँ ।
भोलिपल्ट बिहानै उठेँ । घरायसी काममा सघाएँ । दस बजेतिर खाना खाएर राजधानीतिर जाने काम छ है भनेर घरबाट हिँडे । दाईको घर जाँदा दाइ ठिक परेर बस्नु भएको रहेछ । म जाने बित्तिकै त्यहाँबाट हिडौँ ।
राजधानीबाट नजिकैको गाउँ भएपनि यातायातको सुबिधा राम्रो नभएकोले धेरै नै बेर कुरेर बस्यौँ हामी । करिब अाधा घण्टापछि बस त आयो तर भरिएको थियो । बस रोक्नका लागि हात उठायौँ ,रोक्यो तर धेरै भिड हुनाले बल्लतल्ल चढ्यौँ । बस्ने ठाउँ छँदै थिएन त्यसैले बसभित्र राखिएका डण्डी समाएर धानिन बाध्य भयौँ । बाटो अप्ठ्यारो थियो । घरिघरि बस् लड्यो क्यारे भने झैँ गरेर कोल्टिन्थ्यो त्यतिबेला दाइको अनुहार हेर्न लायक नै हुँदैनथ्यो, अती नै आत्तिनु हुन्थ्यो । नआत्तिनु न दाइ केही हुँदैन भन्थेँ तर भयो भने त बर्बाद हुन्छ नि कान्छा भनेर न्याउरो अनुहार लगाउनुहुन्थ्यो ।
बल्लतल्ल राजधानी पुगियो । मेरो त खासै काम थिएन । दाइको काम पनि धेरै नभएकोले छिट्टै फर्किने भयौँ । अब जाँदा त बसको सिटमा बसेर जाने हो कान्छा भनेर टिकट काउन्टरमा गएर टिकट काट्नु भयो । टिकट लियौँ र बस भएको ठाउँमा अायौँ । सिट जेहोस नदीको किनारतिर परेछ खुशी लाग्यो । किन कि म एक्लै यात्रा गर्दा नदितिर नै सिट पारेर त्यही पानीको बहाबसँगै रमाउन चाहन्थेँ ।
मैले पनि दाइलाई झ्यालतिरको सिट मनपर्ला भन्ठानेँ र बस्न भनेँ । दाइ छेउतिरै बस्नुभयो । केहीबेर पछि बस हिड्यो । एकातिर हरियाली जङ्गल र अर्कोतिर नदी बगेको दृस्य देख्न पाइन्थ्यो बसबाट । ठाउँ ठाउँमा ठूला ठूला घुम्ती हुनाले बस नराम्रोसँग कोल्टिन्थ्यो । यस्तो बेलामा दाइको अनुहार सोरिएर अाउँथ्यो । एकपटक त नदीतिरै नराम्रोसँग कोल्टियो । दाइले चिच्याउँदै भन्नू भयो --- कान्छा के जाने नै हौँ त हामी ? यदी गयौँ भने मेरा बचराले ......
अब मैले कारण के हो ? नसोधीकन भएन सोचेँ र भने दाइ हजुरलाई केही हुँदैन । किन यसरी डराउँनु भएको छ भन्नुहोस् त ? अाखिर् के कुरा हो त्यो ? जस्ले हजुरलाई भित्रभित्रै यसरी खाइरहेको छ ----भन्नुहोस् दाइ । मैले हात जोडेर बिन्ती गरेँ ।
तँलाई नभनेर कसलाई भन्छु त नि कान्छा । तैँसित भन्छु भनेर त तँलाई यहाँसम्म ल्याएको छु । घर भाउजुलाई भनुँ मार्छे । बचराहरुलाई भनुँ सम्भव नै छैन । विचरा ! तिनीहरुलाई त्यो भनेको के थाहा ? ल भन्न त मैले अरु कस्लाई भन्ने ? भाइ भनेपनि साथी भनेपनि तैँ त होस् नि मेरो , अरु को छ र ? भन्त ।
कान्छा अहिले त के भएको छ र , म बिदामा अाउँदा ठूलो जहाज चढेर अाएँ , तँलाई थाहै छ । त्यो जहाज बादलभित्र हराउँदा पनि मेरो हंसले ठाउँ नै छाड्थ्यो । समुन्द्रमाथि उडेपनि ए भगवान यहाँ खस्यो भने के हुन्छ भन्ने हुन्थ्यो ? जब जहाज नेपाल प्रवेश गर्यो भन्ने थाहा पाएसी केही ढुक्क त भएको थियो । तर जहाज ओर्लने बेलामा घुम्दा पहाड र हिमाली खोचमा ठोकिएर केही हुने हो कि भनेर ठूलो चिन्ता पर्थ्यो कान्छा । जहाजबाट अोर्लने बित्तिकै भाउजुलाई र तँलाई सबै कुरा भन्छु । यदि म केही भएँ भने मेरा बचरालाई त्यो मारबाट बचून् सोचेँ । तर अझै भन्न सकिराखेको छैन ।
यदि मैले तँसँग भनेदेखि के भन्ठान्छस् तैँले भन्त ? दाइ तँ पागल होस् । किन सबै मान्छेलाई आफू जस्तै ठान्छस् ? मान्छे सियो बनेर पस्छ र हात्ती बनेर निस्कन्छ भन्ने कुरा किन बुझ्दैनस् ? मान्छे जब कंगाल हुन्छ तब चण्डाल हुन्छ किन जान्दैनस् ? जोसुकैका छोराछोरीको विहे गर्न होस् वा अरुकाममा होस् , तँ नै अघि बढेर किन दया देखाउँछस् ? किन भन्त दाइ किन -- भनेर गाली गर्छस् हो , होइन त ??
गाँठी कुरा के हो त नि दाइ --- मैले सोधेँ । हजुरले यी सब कुरा भन्नुहुन्छ तर वास्तविक गाँठी कुरा नै किन भन्न चाहनुहुन्न ? खै अहिलेसम्म भन्नुभएको छ त ? त्यो कुरा के हो ? भन्नू न -- अनि मात्रै यसो गरौँला दाइ भन्छु नि म । हजुरले भन्नु भएको छ त ? खै कुरा के हो त्यो हजुर भित्रभित्रै जल्नु पर्ने के हो ? भन्नू न दाइ बिन्ती छ । अब त मलाई नै पीर पर्न थाल्यो । दिनमा त यसरी डराउने हजुर रातमा कति डराउनुहुन्छ होला , कल्पनासमेत गर्न सक्दिन म । भन्नुहोस् दाइ बिन्ती (हात जोडेर पाउ पर्दै ) --- भन्छु मैले ।
कान्छा मान्छेले धन सम्पत्ति भनेपछि आफ्नो मानवता किन बिर्सन्छ भन्त ? मैले कसैको सम्पत्ति ठगेँ भने के मलाई जिन्दगी भर पुग्छ त ? मैले त्यो ठगेको सम्पत्तिले छोराको जीवन र छोरीको सिउँदो रंग्याएँ भने पनि मेरो मन रंगिन्छ त ? ती रंगाएका चिजले मलाई हेरेर जिन्दगी भर गिज्याउँदैनन् त ? जब तिनीहरु मेरो सामु अाउँछन् खिसिक्क हाँसेर बा --- नमस्कार भनेर शिर झुकाउँदा म बाँचेको सार होला त ? भन्त तँ त्यस्तो गर्न सक्छस् -- तैंले ?
अझै कुरो खुलेको थिएन , घरिघरि ठगसित पैसाको कारोबार गर्नुभएछ कि जस्तो मात्रै लाग्थ्यो तर कुरो यही हो भन्ने बुझ्नसकिरहेको अवस्था थिएन । त्यसैले कुरा जान्न चाहेँ र सोधेँ ----- हजुरले उता पैसाको कारोबार गर्नुभएको छ ? कि के हो ? भन्नू त ---- मैलेँ भनेँ ।
दाइ धेरैबेर मौन रहनु भयो , केही भन्न खोज्नुहुन्थ्यो तर सक्नुभएको थिएन । त्यसैले भनेँ दाइ , हामी दुईवटा दाजुभाइ हौँ । हाम्रो पैतृक सम्पत्ति जे जति थियो भाग लगाइयो । आ- आफ्नो भाग लियौँ । त्यही भागमा हामी सन्तुष्ट छौँ । आफुले सकेको गरेका छौँ रमाएका छौँ तर मैले हजुरलाई ठगेर अलिकति बढी खाएको भए के मलाई सन्तोष मिल्थ्यो र ?? पक्कै मिल्दैनथ्यो दाइ । नत हजुरलाई नत मलाई मर्ने बेलासम्म पछुतो शिवाय केही हुँदैनथ्यो । हो कि होइन भन्नू त ---- मैले भनेँ ।
हो , यही कुरो किन बुझ्दैन मान्छेले कान्छा , किन ?? हेर अब त म जाने बित्तिकै च्यात्न लगाउँछु । विश्वास गरेर काम गर्दा आफ्नो पुरानो प्रवृत्ति देखाउन खोज्छ भने त्यस्तालाई के गर्न सकिन्छ र भन्त ? जेहोस् अब म जाने बित्तिकै साहुलाई भनेर मेरो नाम हटाउन लगाउँछु । जस्ले गर्दा मेरा बचरालाई केही नहोस , होइन त कान्छा ?
नत मैले सबै लिएको , मेरो समस्या बुझ्दे दाइ , कस्तो पीडामा छु भनेर हात जोडेर रोयो , साक्षी बसेँ । तर अब त जाने बित्तिकै भन्छु र हटाउन लाउँछु । या सबैलाई यथार्थ भन्छु --- हुन्न त कान्छा ?
हुन्छ हुन्छ
बरु केमा हो दाइ नाम हटाउने ? भन्नू त केमा ?
दाइले बिस्तारै भन्नुभयो ---अर्काको नामको तम्सुकमा ......
किन दाइ अर्काको नाममा तम्सुक गर्नु भएको ? तम्सुक भन्ने कुरा अर्काको नाममा गर्दा के हुन्छ किन सोच्नु भएन हजुरले ? सम्पत्तिको लागि मान्छे कतिसम्म गिरेका छन् हजुरले थाहा पाउनु भएको छैन ? अाफ्नै भाइ भाइको मारामार हुन्छ सम्पत्तिको लागि भने हजुरले अर्कालाइ पैसा चाहियो भनेर आफ्नो नाममा तम्सुक बनाउने ? अब जानुहोस् र खुरुक्क आफ्नो नाम हटाउन लगाउनुहोस् ।
एउटा कुरा बुझ्नुहोस् दाइ देश होस् वा विदेश , जहाँ भएपनि अाफ्नो परिश्रमको जतन गर्न जान्नुहोस् । कुनैले समस्या देखाउँदैमा विश्वास गरेर ल्याप्चे लगाउने काम किमार्थ नगर्नुहोस् , चाहे म नै हुँ चाहे अर्को बुझ्नुभयो ।
बुझेँ कान्छा अब यस्तो काम किमार्थ गर्ने छैन । देखिनस् अहिलेको मेरो छुट्टीको समय कसरी बिताएँ.......
सारदा पौडेल
No comments:
Post a Comment